Gazeta Podatkowa nr 34 (1179) z dnia 27.04.2015

Sprzedaż auta używanego kiedyś na potrzeby firmy

Przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi w działalności gospodarczej wykorzystują różnorodne samochody osobowe i ciężarowe stanowiące składniki majątku firmowego, jak i swoje prywatne. Gdy auto wykorzystywane wcześniej na potrzeby firmowe zostaje sprzedane, uzyskane w wyniku tej transakcji pieniądze nie zawsze generują przychód podatkowy, a gdy nawet taki przychód powstaje - to nie zawsze jest on firmowy.

Samochód rozliczany w kilometrówce

Powszechnym zjawiskiem jest wykorzystywanie w prowadzeniu działalności gospodarczej prywatnych samochodów osobowych. W okresie, w którym służą one celom firmowym, koszty dotyczące ich używania rozlicza się w kosztach podatkowych z uwzględnieniem limitu tzw. kilometrówki (art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy o pdof). Ten sposób wykorzystania prywatnego auta nie powoduje jednak uznania go za składnik firmowego majątku. Gdy zatem dochodzi do jego sprzedaży, to - o ile nigdy nie był on środkiem trwałym ani nie stanowił wyposażenia firmy - przychód uzyskany z tego tytułu zaliczyć należy do źródła przychodów, jakim jest odpłatne zbycie rzeczy (art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o pdof).

Omawiany przychód powstaje, gdy sprzedaż samochodu ma miejsce przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym został on przez podatnika nabyty, a jego wysokość wyznacza cena określona w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia (art. 19 ust. 1 ustawy o pdof). Na koszty te składają się wydatki związane ze sprzedażą samochodu, np. opłaty komisowe, koszty ogłoszeń prasowych. Z kolei podstawę opodatkowania w tym przypadku określa dochód z takiej transakcji. Stanowi go różnica pomiędzy przychodem ze sprzedaży a kosztem jego nabycia, zmniejszona o nakłady dokonane w czasie posiadania pojazdu (art. 24 ust. 6 ustawy o pdof). Kosztem nabycia jest tu kwota wynikająca z faktury lub umowy zakupu samochodu oraz koszty związane z jego zakupem (m.in. PCC zapłacony przy zakupie, podatek akcyzowy - jeżeli samochód został sprowadzony z zagranicy, opłata za tzw. pierwszy przegląd techniczny w kraju, tłumaczenie dokumentów, tablice rejestracyjne oraz ubezpieczenie samochodu w drodze przed jego zarejestrowaniem). Natomiast do nakładów poniesionych w trakcie posiadania samochodu zaliczyć należy wydatki na jego remont i ulepszenie (m.in. remont lub wymiana silnika, wartość prac blacharskich i lakierniczych, montaż instalacji gazowej). Nie należą do nich natomiast wydatki eksploatacyjne (np. wymiana oleju, zakup paliwa, bieżące badania techniczne, ubezpieczenie AC i OC).

Uzyskany w ten sposób dochód podlegający opodatkowaniu według skali podatkowej wykazuje się w rocznym zeznaniu, składanym w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym sprzedano samochód. W tym samym terminie trzeba uregulować podatek dochodowy z tego tytułu.

Były środek trwały

Zdarza się, że osoba fizyczna będąca przedsiębiorcą wycofuje z działalności gospodarczej samochód będący środkiem trwałym i przeznacza go na własne, prywatne potrzeby. Taka operacja nie powoduje powstania przychodu podatkowego - ani firmowego, ani prywatnego.

Jednak kwota uzyskana z jego sprzedaży może wygenerować przychód zaliczany do źródła, jakim jest działalność gospodarcza już po przekazaniu samochodu na potrzeby prywatne. Co istotne, w ustawowo określonych okolicznościach przychód ten powstaje niezależnie od stopnia zamortyzowania zbywanego auta (w całości lub części) oraz bez względu na to, kto jest nabywcą samochodu (osoba prywatna czy przedsiębiorca). Ma to miejsce wówczas, gdy samochód stanowiący środek trwały wycofany z działalności gospodarczej zostanie odpłatnie zbyty, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło wycofanie i dniem jego odpłatnego zbycia nie upłynęło 6 lat (art. 10 ust. 2 pkt 3 ustawy o pdof). Po tym okresie przychód podatkowy w ogóle nie powstaje.

Przychód z takiej transakcji będzie stanowić wartość samochodu określona na fakturze sprzedaży, natomiast koszt jego niezamortyzowana wartość początkowa, która nie wystąpi przy samochodzie w pełni zamortyzowanym (art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o pdof).

Sprzedaż auta wykupionego z leasingu

Gdy dochodzi do sprzedaży auta osobowego wykupionego z leasingu, wówczas, w opinii organów podatkowych, kwota uzyskana przez podatnika z tego typu transakcji powoduje u niego powstanie przychodu z działalności gospodarczej nawet wtedy, gdy zaraz po wykupieniu zostało przekazane na cele prywatne. Swoje stanowisko uzasadniają tym, że w okresie trwania umowy leasingu przedsiębiorca obciążał koszty podatkowe ratami leasingowymi i kosztami eksploatacyjnymi takiego auta. Dodatkowo argumentują, że możliwość preferencyjnego wykupu za niską wartość jest związana z prowadzoną działalnością i przewidziana wyłącznie dla leasingobiorcy będącego przedsiębiorcą. Dlatego w ich opinii każda sprzedaż takiego samochodu stanowi przychód z działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 10 ust. 2 pkt 3 ustawy o pdof (por. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 2.12.2014 r., nr ITPB1/415-945/14/PSZ).

Należy jednak wskazać, że w omawianej kwestii podatnikom sprzyja orzecznictwo sądowe. WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 23.02.2015 r., sygn. akt I SA/Gl 1028/14, stwierdził, że obciążanie kosztów uzyskania przychodów działalności gospodarczej w trakcie trwania umowy leasingu operacyjnego wydatkami związanymi z ratami leasingowymi oraz wydatkami za paliwo nie powoduje, iż samochód będący przedmiotem umowy staje się składnikiem firmy leasingobiorcy. Leasingobiorca korzysta bowiem w okresie obowiązywania umowy leasingu operacyjnego z obcego środka trwałego. W konsekwencji nie można uznać, że przychód z odpłatnego zbycia takiego składnika majątku, po uprzednim wykupieniu go z leasingu na cele wyłącznie prywatne, stanowi przychód z działalności gospodarczej. Podobnie rozstrzygnął WSA w Poznaniu w wyroku z dnia 11.12.2013 r., sygn. akt I SA/Po 574/13.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)