Gazeta Podatkowa nr 66 (1316) z dnia 18.08.2016

Zmiany w systemie viaTOLL

Unia chce ujednolicenia poboru opłat za przejazdy po drogach, tak by kierowcy samochodów ciężarowych korzystając z jednego urządzenia i mając podpisaną umowę z jednym dostawcą mogli podróżować po całej Europie, bez konieczności wykupywania winiet, opłacania przejazdów na bramkach itp. W związku z tym zobowiązano państwa członkowskie Unii Europejskiej do wdrożenia decyzji Komisji Europejskiej w sprawie definicji europejskiej usługi opłaty elektronicznej oraz jej elementów technicznych (EETS). Usługa ta ma charakter uzupełniający wobec krajowych usług opłaty elektronicznej w państwach członkowskich Unii Europejskiej. W Polsce usługa ta będzie działać na drogach objętych systemem viaTOLL.

Wdrożenie nowej usługi

Polska implementację decyzji przeprowadziła w ramach ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym, która weszła w życie z dniem 18 czerwca br. Przepisy tej ustawy mają na celu stworzenie, a następnie wdrożenie, procedur regulujących europejską usługę opłaty elektronicznej (EETS). Dzięki znowelizowanym przepisom zawarcie jednej umowy z pojedynczym dostawcą EETS umożliwi kierowcom uiszczanie opłat nie tylko na terenie Polski, lecz na całej sieci drogowej na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, dzięki jednemu zainstalowanemu w pojeździe samochodowym urządzeniu pokładowemu.

Polskie e-myto

W Polsce na mocy ustawy o drogach publicznych obowiązuje system viaTOLL. Jest to system poboru opłat elektronicznych za przejazd przez państwowe płatne autostrady, drogi szybkiego ruchu oraz wybrane drogi krajowe. E-myto obowiązkowe jest dla wszystkich pojazdów samochodowych oraz zespołów pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, a także dla autobusów - niezależnie od ich dopuszczalnej masy całkowitej. Opłatę elektroniczną należy również uiszczać za przejazd drogami objętymi systemem viaTOLL samochodów osobowych z przyczepą o łącznej dopuszczalnej masie całkowitej pojazdu i przyczepy powyżej 3,5 tony, a także mikrobusów z liczbą miejsc siedzących poniżej 9, z przyczepą, o łącznej dopuszczalnej masie całkowitej pojazdu i przyczepy powyżej 3,5 tony.

Rozliczenie e-myta i EETS

Obecnie w ramach systemu viaTOLL umowa zawierana jest między użytkownikiem a GDDKiA. Korzystanie z sieci dróg podlegających poborowi opłat przez użytkownika skutkuje naliczaniem opłat przez GDDKiA. Użytkownik może dokonywać płatności różnymi sposobami, tj. bezpośrednio na konto GDDKiA (gotówką, kartą kredytową lub debetową, przelewem). W przypadku wyboru przedpłaty odpowiednia kwota musi zasilić rachunek przed rozpoczęciem przejazdu. Opłaty naliczane za przejazd przypisanych do konta użytkownika pojazdów po odcinkach sieci dróg płatnych obniżają poziom środków pieniężnych na koncie użytkownika. W przypadku konta z odroczoną płatnością (post-pay) saldo konta obejmuje sumę należności, jakie należy uregulować za wszystkie pojazdy zarejestrowane w ramach konta pod koniec określonego w umowie okresu rozliczeniowego.

Jak czytamy w uzasadnieniu do znowelizowanych ustaw, po zawarciu umowy o świadczenie usługi EETS użytkownik EETS będzie rozliczał się za pomocą dostawcy EETS z opłat naliczonych przez wszystkie podmioty pobierające opłatę. Opłaty na rzecz podmiotu pobierającego opłaty będą mu przekazywane bezpośrednio przez dostawcę EETS, a nie przez użytkownika EETS.

Gdzie będzie obowiązywał EETS?

Nowy system będzie działał wyłącznie na drogach objętych systemem poboru opłat w formie elektronicznej. Obecnie na terytorium Polski są to drogi zarządzane wyłącznie przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, bowiem aktualnie na żadnym odcinku zarządzanym przez spółki, które zawarły umowę o budowę i eksploatację albo wyłącznie eksploatację autostrady, nie został wdrożony pobór opłat za przejazd w sposób elektroniczny. Decyzja w tej sprawie należy do wyłącznej kompetencji tych spółek. Nowe przepisy nie nakładają na te spółki żadnego nowego obowiązku w tym zakresie. Jeśli jednak spółki podejmą decyzję o wprowadzeniu poboru opłat w sposób elektroniczny, to zobowiązane będą do współpracy z dostawcą EETS, na takich samych zasadach i warunkach, jak inne podmioty pobierające opłaty.

Usługa EETS ma charakter fakultatywny i uzupełniający. Kierowcy będą mogli zdecydować, czy zamierzają skorzystać z usług świadczonych przez dostawców EETS, a jeśli tak, to z którym z nich zawrą umowę.

Dostawca EETS

Usługę EETS będzie mógł świadczyć dostawca EETS mający siedzibę w Polsce (lub innym państwie członkowskim UE), wpisany do rejestru dostawców EETS, który zawarł umowę z podmiotem pobierającym opłaty, a następnie z użytkownikiem EETS. Użytkownik drogi będzie mógł zawrzeć umowę o świadczenie usługi z dowolnym dostawcą EETS - bez względu na obywatelstwo, państwo pobytu i rejestrację pojazdu. W ramach świadczenia usługi EETS - użytkownik drogi otrzyma urządzenie pokładowe do pobierania opłat (instalowane w pojeździe), służące do przekazywania danych o opłatach naliczanych za przejazdy.

Sieć viaTOLL się zmienia

Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie dróg krajowych lub ich odcinków, na których pobiera się opłatę elektroniczną, oraz wysokości stawek opłaty elektronicznej 1 października 2016 r. systemem viaTOLL mają zostać objęte kolejne odcinki dróg krajowych, tj. łącznie ok. 148 km (patrz ramka).