Samochód specjalny używany w prowadzonej działalności

Przedsiębiorca świadczy usługi pomocy drogowej. W tym celu wykorzystuje samochód-lawetę. W dowodzie rejestracyjnym widnieje wpis, że jest to samochód specjalny z przeznaczeniem do pomocy drogowej. Pojazd nie jest środkiem trwałym w firmie. Czy wydatki z tytułu używania tego samochodu na potrzeby prowadzonej działalności można zaliczać do kosztów uzyskania przychodów w pełnej wysokości?

Wydatki z tytułu używania samochodu specjalnego na potrzeby prowadzonej działalności można zaliczać do kosztów uzyskania przychodów w pełnej wysokości, o ile istnieje związek pomiędzy ponoszonymi wydatkami/kosztami a uzyskaniem przychodów lub zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów.

1. Samochód pomocy drogowej

Usługa pomocy drogowej polega na transportowaniu pojazdów, które w wyniku awarii powstałej z różnych przyczyn nie mogą przemieszczać się samodzielnie. Pojazdy wykorzystywane w pomocy drogowej z zasady zaliczane są do grupy pojazdów specjalnych. Świadczą o tym regulacje prawne zawarte w aktach prawnych powołanych w dalszej części opracowania.

Stosownie do art. 2 pkt 36 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1047 ze zm.), pojazd specjalny to pojazd samochodowy lub przyczepa przeznaczone do wykonywania specjalnej funkcji, która powoduje konieczność dostosowania nadwozia lub posiadania specjalnego wyposażenia. W pojeździe tym mogą być przewożone osoby i rzeczy związane z wykonywaniem tej funkcji.

W rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 31 sierpnia 2022 r. w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach (Dz. U. poz. 1849 ze zm.), a dokładnie w tabeli nr 3 załącznika nr 6 do tego rozporządzenia mówi się, że pojazdami specjalnymi są m.in. pojazdy służące pomocy drogowej.

Wyposażenie pojazdów jest szczegółowo doprecyzowane w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. z 2024 r. poz. 502). Z § 38 ust. 2 tego rozporządzenia wynika, że pojazd pomocy drogowej powinien posiadać:

1) kabinę kierowcy lub nadwozie barwy żółtej lub oznaczone pasem wyróżniającym barwy żółtej spełniającym warunki, o których mowa w § 36 rozporządzenia,

2) nadwozie konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu uszkodzonych pojazdów lub być wyposażony w:

a) hol giętki do holowania motocykla i hol sztywny do holowania pojazdu, o konstrukcji wykluczającej potrzebę użycia niesprawnego układu kierowniczego lub niesprawnych hamulców uszkodzonych pojazdów,

b) ostrzegawczy sygnał świetlny błyskowy barwy żółtej, o konstrukcji umożliwiającej umieszczenie na pojeździe holowanym,

c) dodatkowy zestaw świateł tylnych przeznaczony do umieszczania na pojeździe holowanym w przypadku tymczasowego zakrycia świateł pojazdu holującego.

2. Koszty eksploatacji samochodu specjalnego w firmie

Kwalifikowanie firmowych wydatków do kosztów uzyskania przychodów odbywa się w oparciu o ogólną definicję takich kosztów podaną w art. 22 ust. 1 updof. Zgodnie z tym przepisem kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 updof.

Katalog kosztów niepodatkowych ujęty w art. 23 updof zawiera kilka wykluczeń odnoszących się do wydatków/kosztów związanych z samochodami używanymi w prowadzonej działalności gospodarczej. Dotyczą one samochodów osobowych w rozumieniu art. 5a pkt 19a updof. Z zamieszczonej w tym przepisie definicji wynika, że samochód osobowy to pojazd samochodowy w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą, z wyjątkiem:

a) pojazdu samochodowego mającego jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą:

klasyfikowanego na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub
z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków,

b) pojazdu samochodowego, który posiada kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu,

c) pojazdu specjalnego, jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym, i jeżeli spełnione są również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń:

agregat elektryczny/spawalniczy,
do prac wiertniczych,
koparka, koparko-spycharka,
ładowarka,
podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych,
żuraw samochodowy,

d) pojazdu samochodowego określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 86a ust. 16 ustawy o podatku od towarów i usług.

Stosownie do art. 5d pkt 2 updof, spełnienie wymagań dla pojazdów specjalnych stwierdza się na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.

Z treści pytania wynika, że przedsiębiorca do świadczenia usług pomocy drogowej posługuje się pojazdem specjalnym. W dowodzie rejestracyjnym znajduje się adnotacja, że jest to samochód specjalny z przeznaczeniem do pomocy drogowej.

Wydatki związane z eksploatacją samochodu specjalnego, a więc niebędącego samochodem osobowym w rozumieniu ustawy o PIT mogą w całości zostać uznane przez podatnika za koszty uzyskania przychodów. Nie ma znaczenia, że pojazd nie został ujęty w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Trzeba jednak podkreślić, że podatnik na podstawie zgromadzonych dowodów powinien wykazać istnienie związku między wydatkami/kosztami z tytułu używania samochodu specjalnego a uzyskiwanymi przychodami, zgodnie z treścią art. 22 ust. 1 updof.