Rozliczenie kosztów ubezpieczenia samochodu po jego sprzedaży

We wrześniu 2014 r. ubezpieczyliśmy samochód służbowy (koszty ubezpieczenia rozliczamy w czasie). W połowie listopada 2014 r. samochód sprzedaliśmy. Jak rozliczyć koszty ubezpieczenia pozostające na koncie rozliczeń międzyokresowych kosztów? Jak zaksięgować zwrot niewykorzystanej składki OC i AC?

1. Koszty ubezpieczenia pozostające na koncie rozliczeń międzyokresowych kosztów

Koszty ubezpieczenia samochodu po jego sprzedaży nie mogą pozostawać na koncie rozliczeń międzyokresowych kosztów. Z chwilą sprzedaży samochodu jednostka powinna zaprzestać aktywowania kosztów ubezpieczenia, a nierozliczoną kwotę odpisać w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych, zapisem:

– Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
– Ma konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów".

Co istotne, jeśli jednostka sporządza rachunek zysków i strat w wersji porównawczej, to rozliczenie pozostałej części ubezpieczenia należy przeprowadzić w księgach rachunkowych za pomocą konta 79-0 "Obroty wewnętrzne" oraz konta 79-1 "Koszty obrotów wewnętrznych". Odbędzie się to zapisami:

1. W jednostkach prowadzących ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i 5:

a) wyksięgowanie nierozliczonych do momentu sprzedaży
samochodu aktywowanych kosztów ubezpieczenia:

– Wn konto 79-1 "Koszty obrotów wewnętrznych",
– Ma konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów",

b) zarachowanie nierozliczonej kwoty ubezpieczenia w ciężar
pozostałych kosztów operacyjnych:

– Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
– Ma konto 79-0 "Obroty wewnętrzne".

2. W jednostkach prowadzących ewidencję kosztów tylko na kontach zespołu 4:

a) odpisanie nierozliczonych do momentu sprzedaży samochodu
aktywowanych kosztów ubezpieczenia:

– Wn konto 49 "Rozliczenie kosztów",
– Ma konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów",

b) zarachowanie nierozliczonej kwoty ubezpieczenia w ciężar
pozostałych kosztów operacyjnych:

– Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
– Ma konto 79-0 "Obroty wewnętrzne".

Przykład

Rozliczenie składki OC w jednostce prowadzącej konta zespołu 4 i 5
oraz sporządzającej kalkulacyjny rachunek zysków i strat

I. Założenia:

W listopadzie 2014 r. jednostka sprzedała samochód objęty ubezpieczeniem OC. Do dnia jego sprzedaży koszty ubezpieczenia nie zostały w całości odniesione w koszty. Na koncie 64-0 pozostała nierozliczona składka w kwocie: 530 zł.

II. Dekretacja:

Opis operacji	Kwota	Konto
		Wn	Ma
1. PK – wyksięgowanie nierozliczonej składki OC	530 zł	76-1	64-0

III. Księgowania:

Rozliczenie składki OC w jednostce prowadzącej konta zespołu 4 i 5 oraz sporządzającej kalkulacyjny rachunek zysków i strat

Przykład

Rozliczenie składki OC i AC w jednostce prowadzącej konta zespołu 4
i sporządzającej porównawczy rachunek zysków i strat

I. Założenia:

1. W sierpniu 2014 r. jednostka wykupiła roczną polisę ubezpieczenia OC i AC samochodu służbowego. Koszt polisy to: 1.350 zł. Koszt ten jednostka rozlicza poprzez konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów".

2. W listopadzie 2014 r. sprzedano samochód. Na koniec listopada na koncie 64-0 figurowało saldo nierozliczonej polisy w wysokości: 900 zł.

II. Dekretacja:

Opis operacji	Kwota	Konto
Opis operacji	Kwota	Wn	Ma
1. PK – wyksięgowanie nierozliczonej kwoty ubezpieczenia:
a) odpisanie nierozliczonych do momentu sprzedaży samochodu aktywowanych kosztów ubezpieczenia	900 zł	49	64-0
b) zarachowanie nierozliczonej kwoty ubezpieczenia w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych	900 zł	76-1	79-0

III. Księgowania:

Rozliczenie składki OC i AC w jednostce prowadzącej konta zespołu 4 i sporządzającej porównawczy rachunek zysków i strat

2. Zwrot niewykorzystanej składki OC i AC

W myśl przepisów art. 41 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 392 ze zm.), zbywcy pojazdu przysługuje zwrot składki OC za niewykorzystany okres ubezpieczenia, w przypadku gdy nabywca wypowie umowę ubezpieczenia. Z kolei w przypadku polis AC zazwyczaj zbycie pojazdu jest równoznaczne z zakończeniem umowy ubezpieczenia. W takiej sytuacji, tj. w razie wygaśnięcia ubezpieczenia AC przed upływem okresu, na jaki została zawarta umowa, ubezpieczającemu przysługuje zwrot składki za okres niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej (por. art. 813 § 1 K.c.).

Wpływ środków pieniężnych tytułem zwrotu części składki ubezpieczeniowej można ująć w księgach rachunkowych pytającej jednostki, zapisem:

– Wn konto 13-0 "Rachunek bieżący",
– Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

Przykład

I. Założenia:

1. Jednostka sprzedała w połowie listopada 2014 r. samochód objęty od września 2014 r. ubezpieczeniem OC i AC.

2. W związku z tym, iż sprzedaż nastąpiła w okresie obowiązywania polisy ubezpieczeniowej jednostka otrzymała od firmy ubezpieczeniowej zwrot składki OC za niewykorzystany okres ubezpieczenia (nabywca wypowiedział umowę ubezpieczenia) oraz składki AC za okres niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej w łącznej wysokości: 1.080 zł.

3. Jednostka prowadzi ewidencję kosztów wyłącznie na kontach zespołu 4. Na dzień sprzedaży nierozliczoną składkę odpisano w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych.

II. Dekretacja:

Opis operacji	Kwota	Konto
		Wn	Ma
1. WB – wpływ środków pieniężnych tytułem zwrotu części składki OC i AC	1.080 zł	13-0	76-0

III. Księgowania:

Jeśli sprzedaż składnika majątku ma miejsce w tym samym roku, w którym zawarta była polisa ubezpieczeniowa, wówczas niewykorzystaną część składki, która podlega zwrotowi, można księgować na zmniejszenie kosztów rodzajowych, zapisem:

a) zmniejszenie kosztów rodzajowych o niewykorzystaną część
składki ubezpieczeniowej:

– Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki – z ubezpieczycielem",
– Ma konto 40-6 "Pozostałe koszty rodzajowe"

oraz równoległe wyksięgowanie kwoty z czynnych rozliczeń
międzyokresowych kosztów:

– Wn konto 49 "Pozostałe koszty rodzajowe",
– Ma konto 64-0 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów",

b) zwrot składki ubezpieczeniowej na rachunek bankowy
ubezpieczonego:

– Wn konto 13-0 "Rachunek bieżący",
– Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki – z ubezpieczycielem".