Poradnik VAT nr 8 (560) z dnia 20.04.2022

Sprzedaż prywatnego pojazdu wykorzystywanego w działalności gospodarczej

Jako czynny podatnik VAT wykorzystuję na potrzeby prowadzonej opodatkowanej działalności gospodarczej swój prywatny samochód (na podstawie umowy użyczenia). Przy zakupie pojazdu nie odliczano podatku VAT oraz nie wprowadzono go na stan środków trwałych. Jedynie podczas użytkowania samochodu dokonywano odliczenia 50% podatku naliczonego od wydatków poniesionych w związku z jego eksploatacją (drobne naprawy, zakup olejów, paliwa). Czy w momencie sprzedaży pojazdu na podstawie umowy kupna sprzedaży powstanie obowiązek zapłaty podatku VAT? Czy okres jaki upłynie od zakończenia użyczenia samochodu a późniejszą jego sprzedażą ma wpływ na opodatkowanie podatkiem VAT ww. sprzedaży?

Podatnik w prowadzonej działalności gospodarczej może wykorzystywać zarówno samochody zakupione na firmę (będące środkami trwałymi firmy), jak również samochody prywatne zakupione na cele prywatne. W praktyce przedsiębiorcy wykorzystują w firmie samochody użyczone od znajomych lub członków rodziny. Przypomnijmy, że przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Z przedstawionego pytania wynika, że podatnik wykorzystuje swój prywatny samochód osobowy na podstawie umowy użyczenia.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że aby uznać dane świadczenie za opodatkowane podatkiem VAT musi ono być odpłatne, w myśl art. 8 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, bądź też nieodpłatne, ale spełniające warunki wynikające z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT. Ponadto opodatkowaniu podlega odpłata dostawa towarów na terytorium kraju. Jednocześnie, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Z kolei działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jak wyjaśnił Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 15 września 2021 r., nr 0112-KDIL1-3.4012.314.2021.2.MR: "(...) uwzględniając definicję działalności gospodarczej należy stwierdzić, że dostawa towarów będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług tylko w sytuacji, gdy dokonana zostanie przez podmiot o statusie podatnika, który działa w takim charakterze w odniesieniu do tej konkretnie czynności. Natomiast dla stwierdzenia, że dla danej transakcji podmiot jest podatnikiem podatku od towarów i usług, konieczne jest prowadzenie przez niego działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy.

Zatem osoby fizyczne dokonujące sprzedaży, przekazania lub darowizny towarów stanowiących część ich majątku osobistego (takiego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach prowadzonej działalności gospodarczej), nie są zaliczane do grona podatników podatku od towarów i usług.

Konsekwentnie nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności (podkreślenie redakcji) (...)."

Z kolei w interpretacji indywidualnej z dnia 2 sierpnia 2021 r., nr 0114-KDIP4-1.4012.378.2021.2.PS organ podatkowy uznał, iż: "(...) Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając towar (np. samochód) działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem natomiast takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu ruchomościami (np. samochodami), która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: działanie marketingowe podjęte w celu sprzedaży samochodu, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług handlu samochodami. Przy czym, na tego rodzaju aktywność »handlową« wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich (podkreślenie redakcji) (...)."

W związku z powyższym - zdaniem redakcji - Czytelnik w momencie dokonania sprzedaży prywatnego samochodu nie działa w charakterze podatnika. Czynności takie nie są wykonywane w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT. W konsekwencji czynność sprzedaży przedmiotowego samochodu będzie zwykłym wykonywaniem prawa własności, niepodlegającym opodatkowaniu podatkiem VAT. Tym samym okres, jaki upłynie od zakończenia użyczenia samochodu a późniejszą jego sprzedażą, nie ma wpływu na obowiązek podatkowy na gruncie ustawy o VAT.